گروه گزارش: شناسنامه هر کشوري آثار باستاني و ميراث فرهنگي آن بوده و اين آثار باستاني است که قدمت، تاريخچه و تمدن هر سرزميني را مشخص مي‌کند، بنابراين حفاظت و حراست از آنها امري ضروري است.
در دل استان آذربايجان‌غربي، گنجينه‌هايي از تاريخ و فرهنگ نهفته است که هر يک به تنهايي داستان‌هايي از گذشته‌هاي دور را بازگو مي‌کنند.
از جمله اين آثار، مي‌توان به حمام قديمي علي مصطفي، خانه مجيدي افشار، کليساهاي تاريخي و کنيسه کليميان در اروميه اشاره کرد. همچنين آرامگاه‌هايي چون سرداران مکري، بداق سلطان، ايوب انصاري و شمس تبريزي، هر کدام به نوبه خود، شاهداني از تاريخ پربار اين خطه هستند.اين استان، که مهد تمدن‌هاي کهن و ملت‌هاي مختلف بوده است، داراي ميراثي است که نه تنها از نظر تاريخي، بلکه از نظر فرهنگي و هنري نيز اهميت دارد، تپه‌هاي باستاني مانند حسنلو، قلعه‌هاي تاريخي مانند قلعه بابک و معابد باستاني مانند دژ ساساني، همگي نشان‌دهنده عمق تاريخي و فرهنگي اين منطقه هستند. اين آثار نه تنها براي مردم محلي، بلکه براي کل جهان از اهميت بالايي برخوردار هستند و به عنوان بخشي از ميراث جهاني شناخته مي‌شوند.
متأسفانه، با وجود اهميت فراوان اين آثار، آن‌ها همواره در معرض خطراتي مانند فرسايش طبيعي، تخريب ناشي از فعاليت‌هاي انساني و سرقت‌هاي باستان‌شناسي قرار دارند. بنابراين، حفاظت از اين آثار نيازمند توجه و مراقبت دائمي است.اقداماتي مانند تعيين حريم‌هاي حفاظتي، نصب تابلوهاي اطلاع‌رساني و هشدار، برگزاري دوره‌هاي آموزشي براي مردم محلي و گردشگران، و همچنين استفاده از فناوري‌هاي نوين براي نظارت و حفاظت، مي‌تواند در حفظ اين آثار مؤثر باشد.
در نهايت، اين آثار باستاني نه تنها بايد به عنوان بخشي از تاريخ و فرهنگ ما حفظ شوند، بلکه بايد به عنوان منابعي براي آموزش و الهام‌بخشي به نسل‌هاي آينده مورد استفاده قرار گيرند. اين ميراث، که هر کدام داستاني از گذشته‌هاي دور را روايت مي‌کنند، بخشي از هويت ما هستند و حفاظت از آن‌ها، وظيفه‌اي است که بر دوش همه ما سنگيني مي‌کند.
اما اين آثار باستاني، همواره در معرض خطراتي چون سرقت و تخريب قرار دارند. در سال هاي گذشته خبرهايي از حفر يک تونل عميق در اطراف موزه شهر نقده به گوش رسيد که نشان از تلاش سارقان براي دستيابي به آثار ارزشمندي چون جام طلايي حسنلو دارد. اين اقدامات نه تنها به ميراث فرهنگي آسيب مي‌زنند، بلکه بخشي از هويت تاريخي ما را به خطر مي‌اندازند.
حفاظت از آثار باستاني با همکاري تمامي نهاد امکان‌پذير است
حميد آذري، کارشناس آثار باستاني، بر ضرورت تعيين عرصه و حريم براي اين آثار تاکيد دارد و معتقد است که بايد با افزايش امنيت و نظارت، از اين گنجينه‌هاي تاريخي محافظت کرد.وي افزود: »اين اقدامات نه تنها به حفظ آثار کمک مي‌کنند، بلکه از تخريب و دست‌اندازي‌هاي غيرقانوني جلوگيري مي‌کند.«آذري همچنين بر اهميت آموزش عمومي و افزايش آگاهي مردم نسبت به ارزش‌هاي تاريخي و فرهنگي اين آثار تأکيد مي‌کند.وي عنوان کرد: براي مقابله با چالش‌هاي موجود، بايد سيستم‌هاي نظارتي پيشرفته‌تري مانند دوربين‌هاي امنيتي و سيستم‌هاي هشدار دهنده الکترونيکي نصب شوند.آذري معتقد است که با استفاده از فناوري‌هاي نوين، مي‌توانيم به طور مؤثرتري از ميراث فرهنگي خود محافظت کنيم و در عين حال، دسترسي عمومي به اين آثار را براي اهداف آموزشي و تحقيقاتي حفظ کنيم.
وي خاطرنشان کرد: حفاظت از آثار باستاني تنها با همکاري نهادهاي دولتي، محققان، و جوامع محلي ممکن است.
آذري تأکيد کرد: هر فرد در جامعه بايد نقش خود را در حفاظت از اين گنجينه‌ها ايفا کند تا بتوانيم آن‌ها را براي نسل‌هاي آينده حفظ کنيم.
مردم بايد به اهميت و ارزش آثار باستاني توجه کند
حمزه پهلواني، رئيس اداره ميراث فرهنگي شهرستان نقده نيز بر ارزش بي‌بديل تپه حسنلو و جام زرين تاکيد کرد: افکار عمومي بايد به اهميت و ارزش اين آثار توجه کرده و ارزش تاريخ و تمدن خود را حفظ کنند.
وي بيان کرد: اين آثار نه تنها بخشي از تاريخ ما هستند، بلکه نمادي از هويت فرهنگي ما به شمار مي‌روند و بايد با تمام توان از آن‌ها محافظت کنيم.
پهلواني بر اهميت استفاده از روش‌هاي نوين مرمت و حفاظت از آثار باستاني تأکيد دارد و معتقد است که بايد سرمايه‌گذاري بيشتري در اين زمينه صورت گيرد.
وي همچنين از طرح‌هاي جديد براي افزايش امنيت در محوطه‌هاي تاريخي خبر داد و افزود: همکاري نزديک با نيروهاي انتظامي و امنيتي براي جلوگيري از هرگونه تعرض به اين ميراث گرانبها از جمله الويت‌ها و اقدامات اداره کل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي است.
پهلواني بيان کرد: »ما بايد فرهنگ حفاظت از آثار باستاني را در بين جوانان و نسل‌هاي آينده تقويت کنيم تا آن‌ها نيز در حفاظت از اين گنجينه‌ها مشارکت داشته باشند.«
در پايان، رئيس اداره ميراث فرهنگي شهرستان نقده تأکيد مي‌کند که حفاظت از آثار باستاني تنها يک وظيفه دولتي نيست، بلکه يک مسئوليت اجتماعي است که هر فرد بايد به آن پايبند باشد. او مي‌گويد: »ما بايد اين آثار را به عنوان امانتي براي آيندگان حفظ کنيم و از آن‌ها به نحو احسن مراقبت کنيم.«
آثار باستاني ما شاهداني از تاريخ و فرهنگ غني ما هستند
مرحمت خليلي، يکي از شهروندان تکاب، از کم‌توجهي به آثار تاريخي و ضرورت حفاظت از آن‌ها به عنوان بخشي از هويت فرهنگي منطقه گلايه کرد و اظهار داشت: بي‌توجهي به ابن آثار مي‌تواند به تخريب و فراموشي اين ميراث منجر شود.وي افزود: »آثار باستاني ما شاهداني از تاريخ و فرهنگ غني ما هستند و بايد با هر ابزاري که در اختيار داريم از آن‌ها محافظت کنيم.«خليلي پيشنهاد مي‌کند که برنامه‌هاي آموزشي براي افزايش آگاهي عمومي درباره اهميت آثار باستاني و روش‌هاي حفاظت از آن‌ها بايد تقويت شود.
وي گفت: مدارس و دانشگاه‌ها مي‌توانند نقش مهمي در اين زمينه ايفا کنند و بايد دانش آموزان و دانشجويان را با ارزش‌هاي تاريخي و فرهنگي ميراث خود آشنا سازند.
او همچنين بر اهميت مشارکت جوامع محلي در حفاظت از آثار باستاني تأکيد مي‌کند و معتقد است که هر فرد بايد خود را مسئول حفاظت از اين آثار بداند و در حفاظت از آن‌ها فعالانه شرکت کند.
خليلي افزود: با ايجاد حس مالکيت و مسئوليت در ميان شهروندان، مي‌توانيم به حفاظت بهتر از ميراث فرهنگي خود کمک کنيم.وي ابراز اميدواري کرد که با تلاش‌هاي مشترک، آثار باستاني شهرستان تکاب و ساير نقاط استان آذربايجان‌غربي براي نسل‌هاي آينده حفظ مي‌شود و به عنوان بخشي از ميراث جهاني به رسميت شناخته مي‌شود.
خليلي عنوان کرد: »اين آثار نه تنها براي ما بلکه براي کل جهان ارزشمند هستند و بايد با همکاري همه افراد جامعه از آن‌ها محافظت کنيم.«
حفظ آثار تاريخي يک تکليف عمومي
جيد مصطفوي يکي از باستان‌شناسان در استان آذربايجان‌غربي گفت: در سال‌هاي اخير حساسيت‌هاي عمومي نسبت به محافظت از آثار، بناها و بافت‌هاي تاريخي و فرهنگي برانگيخته شده است، به گونه‌اي که به نظر مي‌رسد موضوع حفاظت از ميراث فرهنگي به تدريج در حال تبديل شدن به يک مطالبه اجتماعي است. چنين فضايي فرصت مغتنمي است تا مسئولان، پژوهشگران، ممتخصصان و هنرمندان به اين مسئله مهم توجه داشته باشند.
کلام‌ آخر؛
براي حفاظت از اين آثار، نياز به اقداماتي فراتر از تعيين حريم و افزايش امنيت است. آموزش و فرهنگ‌سازي در ميان عموم مردم، تقويت قوانين حفاظتي و مجازات‌هاي سخت‌گيرانه براي متخلفان، و همچنين استفاده از فناوري‌هاي نوين براي نظارت و حفاظت از اين آثار، مي‌تواند در حفظ اين ميراث گرانبها موثر باشد.
اين آثار، که هر کدام داستاني از گذشته‌هاي دور را روايت مي‌کنند، بخشي از هويت ما هستند و حفاظت از آن‌ها، وظيفه‌اي است که بر دوش همه ما سنگيني مي‌کند.اين مسئوليت مشترک، مستلزم همکاري و هماهنگي بين دستگاه‌هاي مختلف دولتي، سازمان‌هاي غيردولتي، موسسات آموزشي و پژوهشي، و جوامع محلي است.
 برگزاري کارگاه‌ها و سمينارهاي آموزشي، ايجاد کمپين‌هاي اطلاع‌رساني و فرهنگ‌سازي، و ترويج اهميت حفاظت از ميراث فرهنگي در رسانه‌ها، مي‌تواند به افزايش آگاهي عمومي کمک کند. همچنين، توسعه برنامه‌هاي گردشگري مسئولانه که به بازديدکنندگان اهميت حفاظت از اين آثار را آموزش مي‌دهد، مي‌تواند در حفظ آن‌ها مؤثر باشد.
از سوي ديگر، استفاده از فناوري‌هاي پيشرفته مانند سيستم‌هاي نظارت تصويري، حسگرهاي حرکتي، و سيستم‌هاي امنيتي هوشمند، مي‌تواند در جلوگيري از تخريب و سرقت آثار باستاني نقش به‌سزايي داشته باشد. اين سيستم‌ها بايد به گونه‌اي طراحي شوند که ضمن حفاظت از آثار، به زيبايي و اصالت محيط آسيب نزنند.
در نهايت، تقويت قوانين و مقررات مربوط به حفاظت از ميراث فرهنگي و اعمال مجازات‌هاي بازدارنده براي متخلفان، مي‌تواند به کاهش تخلفات و حفاظت بهتر از اين آثار کمک کند. اين اقدامات بايد با در نظر گرفتن اصول اخلاقي و حقوق بشري صورت گيرند تا از حقوق جوامع محلي و افرادي که با اين آثار زندگي مي‌کنند، حمايت شود.
به گزارش امانت به نقل از پايگاه خبري تحليلي حرف‌رک، با اتخاذ رويکردي جامع و همه‌جانبه، مي‌توانيم اطمينان حاصل کنيم که آثار باستاني به عنوان بخشي از ميراث جهاني براي نسل‌هاي آينده حفظ شده و به عنوان منابع ارزشمند تاريخي، فرهنگي و علمي به رسميت شناخته مي‌شوند. اين تلاش‌ها نه تنها به حفظ هويت فرهنگي ما کمک مي‌کنند، بلکه به تقويت احساس مسئوليت و مشارکت مدني در بين شهروندان نيز منجر مي‌شوند.